Planbatenheffing, belasting op de meerwaarde van een grond na een bestemmingswijziging

De planbatenheffing is een belasting op de meerwaarde die een perceel krijgt door een bestemmingswijziging naar aanleiding van een ruimtelijk uitvoeringsplan of RUP (bv. een stuk landbouwgrond wordt bouwgrond of een zone voor bedrijvigheid en stijgt daardoor in waarde). Een RUP kan worden vastgesteld door het Gewest, de provincie of de gemeente.

De inkomsten van de planbatenheffing dragen bij tot de financiering van het ruimtelijk beleid in Vlaanderen, onder meer voor het betalen van de planschadevergoeding, de tegenhanger van de planbatenheffing. De Vlaamse overheid betaalt die vergoeding als percelen door een bestemmingswijziging in waarde dalen.

De heffing is verschuldigd door diegene die (een deel van) het volle of blote eigendomsrecht heeft over de percelen op het ogenblik van inwerkingtreding van het betrokken ruimtelijk uitvoeringsplan (datum van publicatie in het Belgisch Staatsblad plus 14 dagen).

Als er meerdere eigenaars heffingsplichtig zijn, zijn ze elk afzonderlijk hoofdelijk aansprakelijk voor de verschuldigde planbatenheffing.

In bepaalde gevallen kun je wel een vrijstelling van planbatenheffing krijgen (zie verder).

Nadat een ruimtelijk uitvoeringsplan in werking is getreden, verstuurt de Vlaams Belastingdienst een aanslagbiljet naar de eigenaar van het perceel zodra de plannende overheid de nodige gegevens heeft overgemaakt.

In principe moet je de heffing pas betalen wanneer de meerwaarde wordt gerealiseerd:

• wanneer je er effectief op gaat bouwen (verkrijgen van een bouw- of verkavelingsvergunning);
• of wanneer je de grond verkoopt (en dus bijvoorbeeld meer geld krijgt als bouwgrond dan wanneer het nog landbouwgrond zou zijn).

Je kunt ook al betalen wanneer er nog geen meerwaarde is gerealiseerd. Als je vrijwillig betaalt binnen het jaar na de verzending van het aanslagbiljet, krijg je automatisch 15 % korting op het bedrag ('bonificatie').

Berekening

De berekening gebeurt per perceel. De detailberekening van de planbatenheffing vind je bij je aanslagbiljet.

De planbatenheffing bedraagt tussen 1 % en 30 % van de geschatte meerwaarde van het perceel. De meerwaarde wordt progressief belast per schijf.

In bepaalde gevallen kun je een vrijstelling van planbatenheffing krijgen, bijvoorbeeld:

• bij kleine bestemmingswijzigingen:
  • wijziging op minder dan 25 % van het totale perceel
  • wijziging op minder dan 200 m² van het perceel
• wanneer je door de bestemmingswijziging geen vergunning kunt verkrijgen die je vóór de bestemmingswijziging ook niet kon verkrijgen
• als compensatie voor een planschadevergoeding
• als de grond waarop een vergunde zonevreemde woning, bedrijf of gebouw voor recreatie, sport of jeugdactiviteiten, een herbestemming krijgt waardoor het gebouw niet langer zonevreemd is (bv. zonevreemd bedrijf ligt op een grond dat nu bedrijventerrein wordt)
• als de grond onteigend wordt

Als je recht hebt op een vrijstelling of geen eigenaar bent van het perceel waarvoor planbatenheffing verschuldigd is, kun je bezwaar indienen. Het bezwaarschrift moet ingediend worden binnen de drie maanden te rekenen van de derde werkdag volgend op de datum van verzending van het aanslagbiljet.